Bilaketaren emaitzak - Hume, David

David Hume

| hildata = | Heziketa = Edinburgheko Unibertsitatea | Hizkuntzak = Ingelesa | Enplegatzailea(k) = Advocates Library (en) Itzuli (1752 - 1757) Embassy of the United Kingdom, Paris (en) Itzuli (1763 - 1766) | Lan nabarmenak = Giza ezagutzari buruzko ikerketa An Enquiry Concerning the Principles of Morals (en) Itzuli The History of England (en) Itzuli A Treatise of Human Nature (en) Itzuli | Influentziak = George Berkeley, John Locke, Francis Hutcheson (en) Itzuli eta Isaac Newton | Mugimendua = enpirismoa Naturalismoa philosophical skepticism (en) Itzuli Argien mendea }} David Hume (Edinburgo, 1711ko maiatzaren 7a - Edinburgo, 1776eko abuztuaren 25a) eskoziar filosofo, historialari, ekonomialari eta saiakeragilea izan zen. Gaur egun Mendebaldeko filosofiako eta Eskoziako Ilustrazioko figura garrantzitsuenetako bat da. Ezaguna da enpirismoan, eszeptizismoan eta naturalismoan oinarritutako sistema filosofikoa garatu izanagatik. Bere lan nagusiak ''Giza naturari buruzko tratatua'' (1739) eta '''' (1748) dira.

Humek John Locke eta George Berkeley enpiristen eragin handia izan zuen, baita Descartes, Malebranche, Pierre Bayle eta d'Holbach baroia bezalako idazle frantsesena ere. Horrez gain, eszena intelektual anglofonoko figura batzuen eragina ere izan zuen, Isaac Newton, Samuel Clarke, Francis Hutcheson eta Joseph Butler kasu. Humek gizakiaren zientzia naturalista bat sortzen ahalegindu zen, giza izaeraren oinarri psikologikoak aztertuko zituena. Era berean, sortzetiko ideien existentziaren aurka argudiatu zuen eta giza ezagutza guztia esperientziatik bakarrik eratortzen zela defendatu zuen.

Arrazoibide induktiboa eta kausalitatearen sinesmena arrazoiaren bidez ezin direla justifikatu argudiatu zuen. Bere aburuz, ohitura eta gogo-azturaren ondorio dira. Indukzioaren arazo horrek esan nahi du edozein inferentzia kausal iraganeko esperientziatik ateratzeko beharrezkoa dela aurresuposatzea etorkizuna iraganaren antzekoa izango dela. Baina, aurresuposizio hori ezin da oinarritu aurreko esperientzian.

Hume emotibista izan zen; izan ere, etika printzipio moral abstraktu batean baino, emozio edo sentimenduetan oinarritzen dela uste zuen. Perpaus deskriptiboetatik (izan) perpaus normatiboak (behar izan) ondorioztatzearen arazoa aurkeztu zuen lehenetarikoa izan zen. Humek ere ukatu zuen gizakiak norberaren benetako kontzepziorik duenik, sentsazio-multzo bakarra bizi dugula proposatuz. Era berean, determinismo kausala giza askatasunarekin guztiz bateragarria dela defendatu zuen. Erlijioaren filosofiari buruzko bere iritziei dagokionez, mirakuluen gaitzespena eta Jainkoaren existentziaren diseinuaren argudioak aurkeztu zituen, eta horiek, bereziki eztabaidagarriak izan ziren bere garairako.

David Humek utilitarismoan, positibismo logikoan, zientziaren filosofian, filosofia analitikoan, zientzia kognitiboan, teologian eta beste mugimendu batzuetan eragina izan zuen. Immanuel Kantek, esate baterako, Humek bere pentsamendu filosofikorako pizgarria izan zela eta bere «amets dogmatikotik» esnatu ziola egotzi zion. Wikipediatik informazioa lortu
Findu emaitzak
  1. 1

    Philosophical historian / nork Hume David

    Argitaratua 1965
    Liburua
  2. 2

    An enquiry concerning human understanding / nork Hume, David

    Argitaratua 1993
    Liburua
  3. 3

    An enquiry concerning human understanding / nork Hume, David

    Argitaratua 2007
    Liburua
  4. 4

    Dialogues concerning natural religion : and, the natural history of religion / nork Hume, David

    Argitaratua 1993
    Liburua
  5. 5

    Selected essays / nork Hume, David

    Argitaratua 1993
    Liburua
  6. 6

    Dialogues concerning natural religion / nork Hume, David

    Argitaratua 1948
    Liburua
  7. 7
  8. 8
  9. 9

    An Enquiry concerning human understanding nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2000
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  10. 10

    Of essay writing nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  11. 11

    Of the delicacy of taste and passion nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  12. 12

    Of the liberty of the press nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  13. 13
  14. 14
  15. 15

    Of superstition and enthusiasm nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  16. 16

    Of tragedy nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  17. 17
  18. 18

    Of the standard of taste nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  19. 19

    The natural history of religion 1757 / nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook
  20. 20

    Dialogues concerning natural religion nork Hume, David, 1711-1776

    Argitaratua 2001
    An electronic book accessible through the World Wide Web; click to view
    Baliabide elektronikoa eBook